Suchergebnisse

: The subject of Borderlands situated further away and close by is presented not by accident. In the Polish historical narrative, we usually remember only about the Eastern Borderlands. Created by Henryk Sienkiewicz's "Trilog", known from the pages of Polish history, being a place of birth to Polish poets, they are inevitably memorable and integral part of Poland's national tradition. This notion is so strong that the word 'Borderlands' is associated only with the formed eastern territories of Poland. We do not use this terminology for other areas. We think only of the eastern borderlands which were gradually lost between the 17th and 20th century. This article also mentions this fact. Nevertheless, the article presents a slightly different perspective, i.e. it tries to present the Borderlands that were distant because they were unknown or known very little, the Borderlands which did not manage to enter the Polish narratives and Polish historical memory for good. They entered Poland for a very short time and disappeared for it very quickly. Nowadays they are abroad and they are practically unknown. The distant, unknown former Polish western Borderlands was Trans-Olza (Zaolzie). The Silesian residents living there in the 19th century shaped mostly Polish national identity, i.e. at the time when the then modern European nations were establishing. Undoubtedly, this was influenced by a strong economic development of the territory of Cieszyn Silesia. On the one hand, it was a blessing, but on the other hand, it turned out to be its curse, causing the rivalry over this land between the Poles and Czechs. The conflict over this territory, where the ethnic issues played no significant role for the powers considering this matter. Moreover, it inscribed into different types of territorial conflicts that Europe experienced after the First World War. For the borders established by the victorious allied forces as part of the Versailles treaty were not entirely fair in any place, which, in turn, is an obvious matter because it is never possible to set borders that would fully satisfy all the parties of the conflict. This was also the case of the Polish-Czech conflict over Cieszyn Silesia. The rivalry did not cease with the borders being established by the allied forces in July 1920, and both countries were still interested in the population living there. The population faced assimilative activities as the so-called 'Polonized Moravians' by the Czechoslovakian Republic. On the other hand, this population became a causation for Poland when reclaiming this area in autumn 1938.
In the second part of the article presents the realities of life in Trans-Olza in the second half of the 1930s, which were witnessed by Paweł Hulka-Laskowski. He collected material for his monumental work on Trans-Olza Silesia. This work is practically unknown today, but it is an equivalent of the results of Melchior Wańkowicz's travels around East Prussia in the book Na tropach Smętka. Who has ever heard in Poland of the work by Paweł Hulka-Laskowski Śląsk za Olzą Similarly, who has the knowledge of the long-forgotten Western Borderlands? This article introduces readers to this subject matter.

Das Gebiet des Danziger Pommerns und der mit ihm historisch verbundenen Länder von Kulm, Michelau und Löbau bildete im Deutschen Kaiserreich das Verwaltungsgebiet Westpreußen. Jahrhundertelang durchdrangen sich auf diesem Gebiet polnische und deutsche Einflüsse und das Gebiet wechselte ständig den Besitzer. Ursprünglich gehörte es zum Königreich Polen, im 13. und 14. Jahrhundert wurde es vom Deutschen Orden besetzt, 1466-1772 war es erneut bei Polen und kam danach infolge der Teilungen an den preußischen Staat. 1914, vor Beginn des 1. Weltkriegs hatte es den Anschein, als sei diese jahrhundertelange Rivalität von der deutschen Seite gewonnen worden. Denn die demografischen Tendenzen entwickelten sich zugunsten der Deutschen. Nach den offiziellen Angaben aus der Volkszählung von 1910 wohnte in der damaligen Provinz Westpreußen 65% deutsche und 35% polnische Bevölkerung. Die vier Jahre des Großen Kriegs veränderten diese Situation. Im November 1918 verlor Deutschland den Krieg und die Frage der Unabhängigkeit Polens und seiner Rückkehr an die Ostsee kehrte auf die Tagesordnung der internationalen Verhandlungen zurück. Örtliche polnische Kreise wurden aktiv, um lokale polnische Strukturen zu organisieren. Auf diese Weise entstanden das Unterkommissariat des Obersten Volksrats mit Sitz in Danzig sowie lokale Volksräte in jedem Landkreis. Ebenso entstanden konspirative Strukturen, darunter vor allem die Pommersche Militärorganisation. Ihre Strukturen waren vor allem in der Tucheler Heide und auf dem Gebiet des Kulmer Landes aktiv. Über den endgültigen Verlauf der Grenzen und die Zugehörigkeit strittiger Gebiete entschied der Versailler Vertrag, der am 28. Juni 1919 unterschrieben wurde. Nach seinen Bestimmungen wurden 62% des Gebiets der Provinz Westpreußen Polen zugesprochen. Außerhalb von Polen blieb jedoch die Hauptstadt von Pommern, Danzig, das während der folgenden Generation als Freie Stadt existierte. Das führte dazu, dass zur neuen Hauptstadt des polnischen Pommerns Thorn wurde, das am 18. Januar 1920 zu Polen zurückkehrte. ; The area of Gdańsk Pomerania and the historically related lands of Chełmno, Michałów and Lubawa functioned in the Second Reich as the administrative area of West Prussia. For centuries, Polish and German influences had affected the territory, which tended to change its owners. Originally, the territory belonged to the Kingdom of Poland; in the 13th and 14th centuries it was occupied by the Teutonic Order, while from 1466 to 1772 it remained again under the authority of Poland only to become part of the Prussian state as a result of partitions. In 1914, at the beginning of the outbreak of the Great War, it seemed that the German party had won this competition lasting for several centuries. Demographic trends were more favorable for the Germans. According to the official data of the 1910 census, the then province of West Prussia was inhabited by 65% of the German and 35% of the Polish population. Four years of the Great War changed this situation. In November 1918, Germany lost the war, and the issue of Poland's independence and its return to the Baltic came back to the arena of international negotiations. Local Polish circles also took actions to organize local Polish structures. This is how the Subcommittee of the Supreme People's Council based in Gdańsk was established; what is more, local People's Councils were set up in each county. Underground structures were also emerging, including above all the Military Organization of Pomerania. Its structures were particularly active in the Tuchola Forest and in the Chełmno region. The final shape of the borders and the political belonging of the disputed lands was decided by the Versailles Treaty signed on 28 June 1919. Upon the strength of the Versailles Treaty, 62% of the area of the province of West Prussia was granted to Poland. However, the capital of Pomerania - Gdańsk, which was declared the free city, remained outside Poland. All this influenced the fact that Toruń, which returned to Poland on 18 January 1920, became the new capital of Polish Pomerania. ; Obszar Pomorza Gdańskiego i powiązanych z nim historycznie ziem: chełmińskiej, michałowskiej i lubawskiej funkcjonował w II Rzeszy jako obszar administracyjny Prusy Zachodnie. Przez wieki przenikały się na tym terenie wpływy polskie i niemieckie, a teren przechodził z rąk do rąk. Pierwotnie należący do Królestwa Polskiego, w XIII i XIV wieku zajęty przez Zakon Krzyżacki, od 1466 do 1772 r. ponownie w ramach Polski przeszedł następnie w wyniku rozbiorów do państwa pruskiego. W 1914 r. u progu wybuchu Wielkiej Wojny wydawało się, że tę kilkuwiekową rywalizację wygrała strona niemiecka. Tendencje demograficzne były bowiem bardziej korzystne dla Niemców. Według oficjalnych danych pochodzących ze spisu ludności z 1910 roku ówczesną prowincję Prusy Zachodnie zamieszkało 65% ludności niemieckiej i 35 % polskiej. Cztery lata Wielkiej Wojny odmieniły tę sytuację. W listopadzie 1918 r. Niemcy przegrały wojnę, a na arenę międzynarodowych rokowań powróciła sprawa niepodległości Polski i jej powrotu nad Bałtyk. Miejscowe koła polskie podjęły również działania mające na celu zorganizowanie lokalnych struktur polskich. Tak powstał Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej z siedzibą w Gdańsku, a w każdym powiecie lokalne Rady Ludowe. Powstawały również struktury konspiracyjne, w tym przede wszystkim Organizacja Wojskowa Pomorza. Jej struktury były szczególnie aktywne w Borach Tucholskich oraz na terenie ziemi chełmińskiej. O ostatecznym kształcie granic i przynależności spornych ziem zadecydował traktat wersalski podpisany w dniu 28 czerwca 1919 r. Na jego mocy 62 % terenu prowincji Prusy Zachodnie zostało przyznane Polsce. Poza Polską pozostała jednak stolica ziemi pomorskiej – Gdańsk, który przez kolejne pokolenie wiódł życie wolnego miasta. To zadecydowało, że nową stolicą polskiego Pomorza został Toruń, który powrócił do Polski 18 stycznia 1920 r.

Obszar Pomorza Gdańskiego i powiązanych z nim historycznie ziem: chełmińskiej, michałowskiej i lubawskiej funkcjonował w II Rzeszy jako obszar administracyjny Prusy Zachodnie. Przez wieki przenikały się na tym terenie wpływy polskie i niemieckie, a teren przechodził z rąk do rąk. Pierwotnie należący do Królestwa Polskiego, w XIII i XIV wieku zajęty przez Zakon Krzyżacki, od 1466 do 1772 r. ponownie w ramach Polski przeszedł następnie w wyniku rozbiorów do państwa pruskiego. W 1914 r. u progu wybuchu Wielkiej Wojny wydawało się, że tę kilkuwiekową rywalizację wygrała strona niemiecka. Tendencje demograficzne były bowiem bardziej korzystne dla Niemców. Według oficjalnych danych pochodzących ze spisu ludności z 1910 roku ówczesną prowincję Prusy Zachodnie zamieszkało 65% ludności niemieckiej i 35 % polskiej. Cztery lata Wielkiej Wojny odmieniły tę sytuację. W listopadzie 1918 r. Niemcy przegrały wojnę, a na arenę międzynarodowych rokowań powróciła sprawa niepodległości Polski i jej powrotu nad Bałtyk. Miejscowe koła polskie podjęły również działania mające na celu zorganizowanie lokalnych struktur polskich. Tak powstał Podkomisariat Naczelnej Rady Ludowej z siedzibą w Gdańsku, a w każdym powiecie lokalne Rady Ludowe. Powstawały również struktury konspiracyjne, w tym przede wszystkim Organizacja Wojskowa Pomorza. Jej struktury były szczególnie aktywne w Borach Tucholskich oraz na terenie ziemi chełmińskiej. O ostatecznym kształcie granic i przynależności spornych ziem zadecydował traktat wersalski podpisany w dniu 28 czerwca 1919 r. Na jego mocy 62 % terenu prowincji Prusy Zachodnie zostało przyznane Polsce. Poza Polską pozostała jednak stolica ziemi pomorskiej – Gdańsk, który przez kolejne pokolenie wiódł życie wolnego miasta. To zadecydowało, że nową stolicą polskiego Pomorza został Toruń, który powrócił do Polski 18 stycznia 1920 r. ; Das Gebiet des Danziger Pommerns und der mit ihm historisch verbundenen Länder von Kulm, Michelau und Löbau bildete im Deutschen Kaiserreich das Verwaltungsgebiet Westpreußen. Jahrhundertelang durchdrangen sich auf diesem Gebiet polnische und deutsche Einflüsse und das Gebiet wechselte ständig den Besitzer. Ursprünglich gehörte es zum Königreich Polen, im 13. und 14. Jahrhundert wurde es vom Deutschen Orden besetzt, 1466-1772 war es erneut bei Polen und kam danach infolge der Teilungen an den preußischen Staat. 1914, vor Beginn des 1. Weltkriegs hatte es den Anschein, als sei diese jahrhundertelange Rivalität von der deutschen Seite gewonnen worden. Denn die demografischen Tendenzen entwickelten sich zugunsten der Deutschen. Nach den offiziellen Angaben aus der Volkszählung von 1910 wohnte in der damaligen Provinz Westpreußen 65% deutsche und 35% polnische Bevölkerung. Die vier Jahre des Großen Kriegs veränderten diese Situation. Im November 1918 verlor Deutschland den Krieg und die Frage der Unabhängigkeit Polens und seiner Rückkehr an die Ostsee kehrte auf die Tagesordnung der internationalen Verhandlungen zurück. Örtliche polnische Kreise wurden aktiv, um lokale polnische Strukturen zu organisieren. Auf diese Weise entstanden das Unterkommissariat des Obersten Volksrats mit Sitz in Danzig sowie lokale Volksräte in jedem Landkreis. Ebenso entstanden konspirative Strukturen, darunter vor allem die Pommersche Militärorganisation. Ihre Strukturen waren vor allem in der Tucheler Heide und auf dem Gebiet des Kulmer Landes aktiv. Über den endgültigen Verlauf der Grenzen und die Zugehörigkeit strittiger Gebiete entschied der Versailler Vertrag, der am 28. Juni 1919 unterschrieben wurde. Nach seinen Bestimmungen wurden 62% des Gebiets der Provinz Westpreußen Polen zugesprochen. Außerhalb von Polen blieb jedoch die Hauptstadt von Pommern, Danzig, das während der folgenden Generation als Freie Stadt existierte. Das führte dazu, dass zur neuen Hauptstadt des polnischen Pommerns Thorn wurde, das am 18. Januar 1920 zu Polen zurückkehrte. ; The area of Gdańsk Pomerania and the historically related lands of Chełmno, Michałów and Lubawa functioned in the Second Reich as the administrative area of West Prussia. For centuries, Polish and German influences had affected the territory, which tended to change its owners. Originally, the territory belonged to the Kingdom of Poland; in the 13th and 14th centuries it was occupied by the Teutonic Order, while from 1466 to 1772 it remained again under the authority of Poland only to become part of the Prussian state as a result of partitions. In 1914, at the beginning of the outbreak of the Great War, it seemed that the German party had won this competition lasting for several centuries. Demographic trends were more favorable for the Germans. According to the official data of the 1910 census, the then province of West Prussia was inhabited by 65% of the German and 35% of the Polish population. Four years of the Great War changed this situation. In November 1918, Germany lost the war, and the issue of Poland's independence and its return to the Baltic came back to the arena of international negotiations. Local Polish circles also took actions to organize local Polish structures. This is how the Subcommittee of the Supreme People's Council based in Gdańsk was established; what is more, local People's Councils were set up in each county. Underground structures were also emerging, including above all the Military Organization of Pomerania. Its structures were particularly active in the Tuchola Forest and in the Chełmno region. The final shape of the borders and the political belonging of the disputed lands was decided by the Versailles Treaty signed on 28 June 1919. Upon the strength of the Versailles Treaty, 62% of the area of the province of West Prussia was granted to Poland. However, the capital of Pomerania - Gdańsk, which was declared the free city, remained outside Poland. All this influenced the fact that Toruń, which returned to Poland on 18 January 1920, became the new capital of Polish Pomerania.

Der Band behandelt Fragen des gegenseitigen Austauschs sowie ethnischer, kultureller und religiöser Verflechtungen der mitteleuropäischen Länder und ihrer Bevölkerung. In zwölf Beiträgen von Archäologen und Historikern der Nikolaus-Kopernikus-Universität Torun spiegelt sich die Komplexität und Vielschichtigkeit dieser Problematik. Damit bilden sie den Auftakt einer neuen Schriftenreihe, die als ein Forum für den Austausch über die neueste wissenschaftliche Forschung zur Geschichte Polens im weit verstandenen mitteleuropäischen Kontext dient. In den jährlich erscheinenden Bänden werden komplexe Themen der Geschichte untersucht. This volume not only focusses on issues on mutual exchange but also on ethnic, cultural and religious ties of the Middle European countries and their citizens. The twelve contributions of archaeologists and historians from the Nicolaus Copernicus University in Toruń reflect the complexity of this issue. The authors therefore kick off a new series of journals which serve as a forum for the exchange on recent research on the history of Poland in the wider sense of the Middle European context. The annually published volume will analyse complex subjects of history.